زمین‌لرزه‌های بزرگ پایتخت در یک نگاه
زمانی که آقا محمدخان قاجار، دشت زلزله‌خیز تهران را به عنوان پایتخت انتخاب کرد، تصور نمی‌کرد شهری با جمعیت ۱۵ هزار نفر در سال ۱۱۶۴، روزگاری به کلانشهری تبدیل شود که ساختار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران در آن متمرکز شده و بر اساس آخرین سرشماری کشور ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار و ۶۳۷ نفر جمعیت داشته باشد، دشتی که به دلیل وجود گسل‌های متعدد لرزه‌خیر بوده و ساکنانش همواره در معرض تهدید رخدادهای لرزه‌ای قرار دارند.
بر اساس مستندات کاتالوگ زلزله‌های تاریخی، نخستین زلزله ثبت شده در تاریخ تهران به ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد، زلزله‌ای با بزرگی ۷.۶ ریشتر که مرکز آن ری و ایوانکی بوده است. بعد از آن تهران تا سال ۱۲۲ خورشیدی زلزله ویرانگر دیگری را تجربه نکرد اما در سال ۱۲۲ خورشیدی زلزله‌ای با قدرت ۷.۲ دوباره شرق ری را لرزاند تا دومین زلزله بزرگ دشت تهران هم ثبت شود.
سومین زلزله درتهران به سال ۲۳۴ خورشیدی باز می‌گردد که شهر ری را با قدرت ۷.۱ ریشتر به لرزه انداخت و بعد از آن در سال ۳۳۷ شمسی طالقان و شمیران با شدت ۷.۷ ریشتر لرزیدند. ثبت این زلزله‌ها در حالی است که ۲۱۹ سال بعد یعنی در سال ۵۵۶ خورشیدی زلزله دیگری با قدرت ۷.۲ در تهران و قزوین به وقوع پیوست.
بعد از آن بیش از یک قرن (۱۶۵ سال) طول می‌کشد تا زلزله‌ای به بزرگی ۷.۱ ریشتر، دوباره تهران را لرزاند، یعنی درست چندین سال بعد از پایتخت شدن تهران به انتخاب آقامحمدخان قاجار. در این سال یعنی ۱۲۰۹ شمسی دماوند و شمیران لرزیدند و حالا ۱۹۰ سال از این زلزله که در اثر حرکت گسل «مشا» رخ داد میگذرد. این زلزله که آخرین زمین‌لرزه مهیب پایتخت بود، مناطق شمیرانات و دماوند را تقریبا به طور کامل ویران کرد و حدود ۷۰ روستا در شرق جاجرود را هم از بین برد.. اگرچه آمار صحیحی از جمعیت آن دوره شهر وجود ندارد، اما براساس برخی گزارش‌ها در پهنه شمیرانات ۴۵هزار نفر کشته شدند.
بعد از آن در سال ۱۳۵۲ دوباره گسل‌های البرز فعال شده و ورامین و ایوانکی را با قدرت ۵ ریشتر لرزاندند. در سال ۱۳۷۶ ورامین یک بار دیگر با زلزله‌ای ۷ ریشتری آسیب دوباره‌ای دید. تا ۲۰ سال خبری از حرکت گسل‌های تهران نبود تا اینکه سرانجام در تاریخ ۲۹ آبان ماه ۱۳۹۶، زمین لرزه‌ای ۵.۲ ریشتری در عمق ۷ کیلومتری از سطح زمین در مرز استان‌های تهران و البرز، حوالی ملارد رخ داد تا نگرانی از وقوع زلزله بزرگ تهران میان ساکنان این شهر بار دیگر زنده شود. بعد از این زلزله بود که کارشناسان هشدارها درباره فرارسیدن دوره بازگشت زلزله‌های تهران را شروع کردند، سرانجام دو سال بعد زلزله ملارد که ترس آن هنوز هم در خاطره تهرانی‌های مانده است، ۱۹ اردیبهشت امسال۱۳۹۹، زمین لرزه‌ای به بزرگی ۵.۱ ریشتر ساعت ۰۰:۴۸ تهران و شهرهای اطراف را لرزاند و در تمام مناطق پایتخت احساس شد تا زمین لرزه و عواقب آن برای تهران بار دیگر به دغدغه مردم تبدیل شد.
